Sách - Các Mô Hình Ngữ Điệu Tiếng Việt Theo Mục Đích Giao Tiếp

Giới thiệu Sách - Các Mô Hình Ngữ Điệu Tiếng Việt Theo Mục Đích Giao Tiếp

Sách - Các Mô Hình Ngữ Điệu Tiếng Việt Theo Mục Đích Giao Tiếp (Sách Chuyên Khảo)
Tác giả Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam. Viện Ngôn ngữ học - Vũ Thị Hải Hà (chủ biên)
Nhà xuất bản NXB Khoa học Xã hội
Đơn vị phát hành NXB Khoa học Xã hội
Ngày xuất bản 07-2022
Số trang 298
Kích thước 14.5 x 20.5 cm
Loại bìa Bìa mềm
Nội dung
"Trong giao tiếp bằng lời nói, âm thanh tác động đến người nghe không chỉ là các yếu tố chiết đoạn như nguyên âm và phụ âm mà còn gồm cả những yêu tố siêu đoạn như thanh điệu, trọng âm, ngữ điệu, ngắt nhịp, chỗ ngừng... Các yếu tố siêu đoạn này được gọi chung là các hiện tượng ngôn điệu (prosodic features), trong đó có hiện tượng ngữ điệu (intonation). Ngữ điệu là một trong những phổ quát và đồng thời là một trong những đặc thù nhất của ngôn ngữ nhân loại.

Ngữ điệu trong các ngôn ngữ biến hình, đặc biệt là tiếng Anh, đã được nghiên cứu kĩ lưỡng và có nhiều thành tựu. Gần đây, việc nghiên cứu ngữ điệu đã phát triển theo hướng mới tức là nghiên cứu ngữ điệu của nhiều ngôn ngữ thuộc các loại hình ngôn ngữ khác nhau nhằm tìm câu trả lời liệu có những mô hình ngữ điệu mang tính phổ quát trong các ngôn ngữ thuộc các loại hình khác nhau hay không. Thuật ngữ loại hình học ngôn điệu (Prosodic Typology) cũng là đầu đề của cuốn sách Prosodic Typology - The Phonology of Intonation and Phrasing do Sun- Ah Jun là chủ biên, xuất bản năm 2006 được xem là khuynh hướng mới trong ngôn ngữ học ( Sun- Ah Jun, 2006).

Đối với các ngôn ngữ đơn lập, mang thanh điệu mà tiếng Việt được coi là điển hình, việc nghiên cứu ngữ điệu cũng như các thành tựu khoa học về lĩnh vực này còn hạn chế. Lí do cơ bản là trong các ngôn ngữ loại hình đơn lập, đặc điểm âm thanh cơ bản nhất của lời nói là cao độ (Pitch) được sử dụng thực hiện chức năng khu biệt âm vị học cho hệ thanh điệu của mỗi ngôn ngữ trong khi trong các ngôn ngữ thuộc loại hình biến hình, đặc trưng âm học này được xem là công cụ cơ bản dùng để thể hiện ngữ điệu lời nói trong phạm vi cú đoạn hay PN. Ngoài ra, trong tiếng Việt còn có một hệ thống các phương tiện đánh dấu bằng hình vị cú pháp (các tiểu từ tình thái, hệ thống các cách thức hỏi...) dùng để biểu thị cảm xúc, thái độ, trạng thái và cách thức. Vì thế, không có gì đáng ngạc nhiên khi vai trò của ""ngữ điệu"" trong tiếng Việt không thể hiện rõ ràng, mạnh mẽ như trong tiếng Pháp hay tiếng Anh..., mà trong các ngôn ngữ này, ngữ điệu thường chuyển tải những gì trong các ngôn ngữ khác đã có những phương thức khác dùng để đánh dấu (thể hiện rõ rệt) như trong tiếng Việt. Nếu quan sát thực tế giao tiếp âm thanh trong tiếng Việt, chúng ta có thể nhận thấy rằng trong mỗi phát ngôn, đi kèm với những ý nghĩa được từ vựng hay các phương tiện cú pháp thể hiện, các hình thức biểu lộ mục đích giao tiếp như trần thuật, cầu khiến, nghi vấn, cảm thán, có sự thể hiện khá rõ ràng, đi kèm với các nội dung ý nghĩa bằng các đặc trưng âm thanh của lời nói như nói to hơn, mạnh hơn hoặc kéo dài hơn ở một âm tiết hay nhóm âm tiết nào đó trong phát ngôn.

Cuốn sách là gồm những nghiên cứu khảo sát về Các mô hình ngữ điệu theo mục đích giao tiếp trong tiếng Việt nhằm trả lời một số câu hỏi như:

- Các đặc điểm âm thanh như cao độ (pitch), trường độ (length) và cường độ (intensity) sẽ thực hiện chức năng giao tiếp thế nào trong PN.

- Có thể chỉ ra một trật từ ưu tiên của các đặc điểm âm thanh này trong cách thức thể hiện ngữ điệu giao tiếp của tiếng Việt.

- Tìm kiếm và xác định một số mô hình ngữ điệu tiêu biểu của ngữ điệu tiếng Việt theo mục đích giao tiếp.

Các kết quả nghiên cứu của cuốn sách hi vọng bước đầu làm sáng tỏ đặc điểm ngữ điệu trong giao tiếp tiếng Việt bằng các mô hình cụ thể mang tính đặc thù của loại ngôn ngữ đơn lập đồng thời các mô hình này có thể được áp dụng cho việc giảng dạy tiếng Việt hoặc tổng hợp tiếng Việt trong công nghệ thông tin."

Hình ảnh sản phẩm

Giá APE