Giới thiệu Sách Nghiên Cứu Văn Học Sử Với Hoa Bằng Qua Tạp Chí Tri Tân
Tác giả: Nguyễn Phúc An Khổ sách: 23 x 15 cm Số trang: 400 trang Năm xuất bản: 2020
SO DÂY VĂN HỌC SỬ (thay lời tựa)
Hoa Bằng - Hoàng Thúc Trâm (1902–1977) là một học giả uyên thâm. Điều này đã được các nhà nghiên cứu đương thời với ông khẳng định. Qua các trước tác của ông để lại càng chứng minh nhận định nêu trên hoàn toàn chính xác. Nơi bút lực của Hoa Bằng thể hiện rõ nhất là trên mặt báo và tạp chí khoa học, văn hóa lịch sử. Sau này, bạn đọc biết đến Hoa Bằng qua các tiểu luận trình bày trên Tập san Văn Sử Địa và Tạp chí Nghiên cứu Lịch sử. Tiêu biểu như: Khảo luận về truyện Thạch Sanh (Văn Sử Địa, số 16, tháng 4-1956); Lược khảo về đê điều qua các triều đại (Văn Sử Địa, số 31, tháng 8-1958); Vài nét sơ bộ nhận định về Việt sử thông giám cương mục (Nghiên cứu Lịch sử, số 67, tháng 10-1964); Nguyễn Hữu Cầu với cuộc khởi nghĩa nông dân giữa thế kỷ XVIII (Nghiên cứu Lịch sử, số 75, tháng 6-1965); Góp ý với ông bạn Trần Văn Giáp về bài Nguồn gốc của chữ Nôm (Nghiên cứu Lịch sử, số 140, tháng 9-1971)… Từ năm 1956, khi công tác ở Viện Sử học, rồi Ban Hán Nôm (nay là Viện Nghiên cứu Hán Nôm – Viện Hàn lâm Khoa học Xã hôi Việt Nam) ông tham gia biên soạn Từ điển Tiếng Việt (Văn Tân chủ biên), dịch và chú thích các bộ Việt sử thông giám Cương mục, Lịch triều tạp kỷ, Lê quý kỷ sự, An Nam chí lược, Đại Nam thực lục… Còn trước Cách mạng Tháng Tám 1945, Hoa Bằng viết rất nhiều cho tuần báo Tân văn, báo Thế giới Tân văn (Sài Gòn), Tạp chí Tri Tân và Tạp chí Thanh Nghị (Hà Nội). Có thể thấy, ngòi bút Hoa Bằng tung hoành trên mặt báo cả trong Nam lẫn ngoài Bắc.
Tạp chí Văn học số 2 năm 1977 viết: “Nhà nghiên cứu Hoa Bằng đã dịch, chú giải và hiệu đính nhiều tác phẩm cổ văn như: Khảo luận truyện Thạch Sanh, Lê quý kỷ sự, Lịch triều tạp kỷ… và cũng tham gia dịch các bộ Việt sử thông giám Cương mục, Đại Nam thực lục… là một nhà Hán học có uy tín, cụ đã công bố nhiều bản dịch đáng tin cậy, góp phần giới thiệu với bạn đọc vốn di sản văn học cổ truyền của dân tộc ta. Là một nhà văn bản học có phương pháp làm việc nghiêm túc, cụ đã phát hiện được nhiều tài liệu quý giá còn lẩn khuất đó đây, cũng như đã đính chính nhiều sai lầm trong công tác tư liệu văn học và sử học”. Một đặc điểm quan trọng trong cuộc đời ông, đó là, với tầm hiểu biết của một nhà nghiên cứu lịch sử văn học, Hoa Bằng có nhiều bài đăng thường xuyên trên Tạp chí Tri Tân, nhưng hồi ấy ông không chú tâm sưu tập in thành sách. Tạp chí Tri Tân tồn tại trong 6 năm, từ số 1 ra ngày 3-6-1941 đến số cuối cùng ra ngày 16-7-1946, tổng cộng 214 số, trong đó, loại cũ là 212 số và 2 số loại mới. Chủ nhiệm là Tiên Đàm Nguyễn Tường Phượng (1899–1973). Quản lý là Dương Tụ Quán (1901–1969) từ số 1 đến số 100. Sau đó, Nguyễn Tường Phượng kiêm luôn Quản lý cho đến số cuối cùng. Ở lời “Phi lộ” in trong số ra mắt (số 1, ngày 3-6-1941) Tri Tân đã trình bày trước bạn đọc tôn chỉ của mình: “Ôn cũ! Biết mới!” Nhằm cái đích ấy, Tri Tân đi riêng con đường Văn hóa. Với cặp kính khảo cứu, Tri Tân lần giở từng trang lịch sử (…) Là tấm lụa bạch, Tri Tân chỉ viết những hàng chữ chân phương, ngay thẳng, không tự hoặc hoặc bị nhuộm một màu sắc nào”… Nếu so với 17 năm tồn tại của Tạp chí Nam Phong (1917–1934) thì Tạp chí Tri Tân chỉ bằng 1/3 năm tháng. Nếu so với Tạp chí Nam Phong thì Tạp chí Tri Tân tư liệu bài vở không phong phú bằng. Tuy nhiên, theo đánh giá của nhà nghiên cứu văn học sử Bằng Giang thì Tri Tân lại “có tính cách chuyên môn và có nhiều giá trị văn học, sử học đáng bảo tồn”1 .